حتماً این صحنه را تجربه کردهاید: صبح بیدار میشوید و با خودتان میگویید (امروز حسابی درس میخونم.) چند دقیقه بعد گوشی را چک میکنید، یکم اینستاگرام، بعد یک لیوان چای… و ناگهان میبینید ساعت ۱۱ شده و هنوز حتی کتاب را باز نکردهاید. ظهر با عجله شروع میکنید، اما وسط فصل زیست حوصلهتان سر میرود و سراغ ریاضی میروید. یک ساعت بعد از ریاضی خسته میشوید و دوباره برمیگردید سر زیست. آخر شب که میرسد، احساس میکنید کل روز در حال درس خواندن بودید، اما در واقع هیچ چیز درست و حسابی جلو نرفته است.
بی برنامه بودن یکی از مشکلات بزرگ در مسیر کنکور است! وقتی ندانید امروز چه میخواهید بخوانید، چه ساعتی انرژی بیشتری دارید، کِی باید تست بزنید یا مرور کنید، درس خواندن به یک کار پراکنده، فرسایشی و بینتیجه تبدیل میشود. اما وقتی برنامه روزانهتان مشخص و واقع بینانه باشد، همه چیز تغییر میکند؛ مطالعهتان هدفمند شده، استرستان کم میشود و پیشرفتتان کاملاً قابل اندازهگیری خواهد بود. در ادامه به شما نشان میدهیم چطور یک برنامهی روزانهی واقعی، قابل اجرا و پربازده برای کنکور بسازید؛ برنامهای که هم با توان و زمان شما هماهنگ باشد و هم شما را قدم به قدم به رتبهی دلخواهتان نزدیکتر کند.
برنامه روزانه درس خواندن برای کنکور
برای موفقیت در کنکور، تنها داشتن یک برنامه کافی نیست! هر داوطلب موفق چند برنامه همزمان دارد: برنامهی بلندمدت برای مسیر کلی تا کنکور، برنامهی هفتگی برای نظم و کنترل پیشرفت و برنامهی روزانه برای درس خواندن. این برنامهها مثل قطعات یک پازل کنار هم کار میکنند و باعث میشوند هر روزتان هدفمند و حسابشده باشد.
در ادامه، مرحلهبهمرحله به شما یاد میدهیم چطور یک برنامهی روزانهی درست و پربازده بسازید و از هر دقیقهی مطالعهی خود بیشترین بهره را ببرید؛ با ما همراه باشید؛ همچنین می توانید صفحه دوره اموزشی جامع پایه تا کنکور را مشاهده کنید تا اطلاعات بیشتری برای برنامهریزیهای خود کسب نمایید.
بخش اول: گامهای اساسی پیش از برنامه ریزی کنکور
قبل از اینکه قلم به دست بگیرید و جدول زمان بندی را پر کنید، لازم است که خودتان را به عنوان داوطلب کنکور بشناسید! برنامه ریزی ایدهآل برای موفقیت در کنکور باید شخصی سازی شده باشد و بر اساس توانایی، میزان انرژی و زمانی که تا کنکور پیش رو دارید، نوشته شود.
- ساعت مطالعهی خالص شما چقدر است؟ یکی از مهمترین چالشها، اشتباه گرفتن ساعت پشت میز نشستن با ساعت مطالعهی متمرکز است. وقتی از ساعت مطالعه حرف میزنیم، منظور زمانی است که واقعا با تمرکز و بدون حواسپرتی در حال یادگیری یا تستزنی هستید.
واقعبینانه، درس خواندن را برای کنکور شروع کنید!
اگر تا به حال روزی ۴ ساعت مطالعهی مفید داشتهاید، انتظار نداشته باشید که از فردا ناگهان این میزان به ۱۰ ساعت برسد. افزایش ناگهانی حجم کار، فقط خستگی و دلزدگی به همراه میآورد. برنامهتان را با افزایشهای کوچک و معقول (مثلاً یک ساعت بیشتر در هفته) طراحی کنید.
برای دو روز آینده، یک دفترچه کنار دستتان بگذارید و فقط زمانی را یادداشت کنید که واقعاً در حال یادگیری هستید (نه زمانی که به سقف خیره شدهاید یا در شبکههای اجتماعی چرخ میزنید). اگر این عدد 5 ساعت است، پس برنامهتان باید از 5 ساعت شروع شود تا قابل اجرا باشد.
زمان طلایی اوج انرژی برای درس خواندن را پیدا کنید!
همهی ما در ساعات مشخصی از روز، انرژی و تمرکز بیشتری داریم. به این زمان اوج یادگیری یا پیک انرژی گفته میشود. کارایی مغز شما در ساعت اوج، چندین برابر ساعات دیگر است و باید حداکثر بهره را از این ساعات ببرید.
از خود بپرسید: آیا بعد از بیدار شدن از خواب، ذهنتان سرحال و آمادهی محاسبات سخت است یا ترجیح میدهید شبها در سکوت، مطالب مفهومی را مرور کنید؟ دقت داشته باشید که سختترین دروس (مانند فصلهای پیچیدهی ریاضی، فلسفه یا زیستشناسی که نیاز به تحلیل دارند) را باید حتماً در زمان اوج انرژیتان قرار دهید. دروس سادهتر، مرورها یا تستزنیهای سبُکتر میتوانند به ساعات کم انرژیتر موکول شوند.
به درسها تنوع دهید: مغز شما از یکنواختی خسته میشود!
تحقیقات در حوزه روانشناسی یادگیری نشان میدهند که تکرار طولانی یک فعالیت مشابه، موجب کاهش توجه و افت پردازش اطلاعات میشود. بنابراین ترکیب درسها در طول روز باعث میشود مغز شما فعال و تازه باقی بماند و اطلاعات بهتر در حافظه بلندمدت تثبیت شوند.
برنامهی روزانهتان را طوری تنظیم کنید که شامل ترکیبی از انواع درسها باشد. مثلاً:
- یک پارت درس مفهومی و محاسباتی (مثل فیزیک).
- یک پارت درس تحلیلی و حفظی (مثل زیست).
- یک پارت درس عمومی و حفظی سبک (مثل لغات ادبیات).
برای دروس محاسباتی که نیاز به حل مسئله دارند، پارتهای طولانیتر (۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه) و برای دروس حفظی که نیاز به مرورهای پی در پی دارند، پارتهای کوتاهتر (۶۰ تا ۹۰ دقیقه) معمولاً مؤثرتر است. این تنوع از خستگی مغزی جلوگیری میکند و بازدهی شما عزیزان را نیز در تمام طول روز حفظ خواهد کرد.
بخش دوم: ساختار روزانه برنامه ریزی کنکور (موارد ضروری و اشتباهات رایج)
پس از شناخت تواناییهای فردی، اکنون نوبت به نوشتن ساختار روزانه برنامه ریزی کنکور میرسد. یک برنامهی روزانه موفق، باید ترکیبی هوشمندانه از یادگیری، سنجش (تستزنی) و استراحت باشد.
- خواب و استراحت کافی داشته باشید (اشتباه مهلک کمخوابی)
بسیاری از داوطلبان به اشتباه فکر میکنند با کم کردن ساعت خواب، میتوانند مطالعهی بیشتری داشته باشند. این یک اشتباه مهلک است! خواب ناکافی به طور مستقیم توانایی تمرکز، سرعت تستزنی و مهمتر از همه، قدرت حافظهی شما را برای انتقال مطالب از حافظهی کوتاهمدت به بلندمدت نابود میکند.
نکتهٔ کلیدی: ساعت بیدار شدن و خوابیدن خود را حتی در روزهای تعطیل ثابت نگه دارید. با این کار، بدن شما ریتم مشخصی پیدا کرده و در زمانهای مشخصی از روز، مغز به طور طبیعی آمادهی یادگیری دروس کنکور میشود.
- پارتهای مطالعاتی خود را بهینه تقسیم بندی کنید
برای اینکه مطالعهی شما واقعاً مؤثر باشد، پارتهای مطالعاتیتان را هوشمندانه تقسیم کنید. احتمالا این موقعیت برایتان آشناست: سه ساعت بی وقفه برای مطالعه یک درس سخت پشت میز نشستید و فکر میکنید درس خواندید، اما وقتی ساعت آخر میرسد، مغزتان خسته است و در واقع هیچ چیزی یاد نگرفتهاید!
چاره چیست؟ راهکار ساده اما طلایی این است که زمان مطالعه خود را به پارتهای 60 تا 90 دقیقهای تقسیم کنید و بین هر پارت نیز استراحت کوتاه 15 دقیقهای داشته باشید. یادتان باشد در این زمان، اصلا و ابدا سراغ موبایل نروید! نگاه کردن به صفحه گوشی فقط مغزتان را بیشتر خسته میکند. کمی راه بروید، پنجره را باز کنید یا یک لیوان آب بنوشید تا ذهنتان مثل یک صفحهی تازه برای پارت بعدی آماده شود و دوباره با انرژی و تمرکز کامل درس بخوانید.
- تست بزنید و آن را تحلیل کنید
برنامه شما باید هر دو نوع تست را در بر بگیرد:
- تست آموزشی: بلافاصله پس از پایان مطالعهی هر مبحث برای سنجش درک اولیه.
- تست زماندار و تثبیتی: اختصاص زمان مشخص (مانند ۱ تا ۲ ساعت روزانه) به تستهای زماندار از مباحث گذشته برای افزایش سرعت و آمادگی برای شرایط کنکور.
بسیاری از شما دانشآموزان تنها به تستهای درستی که زدهاید فکر میکنید و خوشحال میشوید، در صورتی که باید تستهای غلط و نزده را تحلیل کرده و دلیل آن را (عدم علم کافی، فراموشی و سهل انگاری) یادداشت کنید.
- حتما در آخر روز زمانی به مرور اختصاص دهید
اگر آخر هر روز مرور نکنید، هفتهی بعد مجبورید دوباره از صفر شروع کنید، پس ۳۰ تا ۴۵ دقیقهی پایانی روز مطالعهی خود را به مرور هر آنچه که خواندهاید اختصاص دهید. چه چیزی را مرور کنید؟ تنها نکات کلیدی، فرمولها و مطالبی که در حاشیهی کتاب یا دفتر یادداشت کردهاید. هدف این است که مغز شما قبل از خواب، یک بار دیگر مهمترین اطلاعات روز را ببیند تا انتقال به حافظهی بلندمدت بهتر صورت بگیرد.
بخش سوم: نکات طلایی برای موفقیت برنامه ریزی کنکور
برنامه ریزی کردن آسان است و به طور حتم بارها و بارها برای کنکور برنامه ریزی کردهاید اما به آن پایبند نبودید! برای اینکه برنامهای که طراحی کردید واقعاً نتیجه بدهد، چند نکته کلیدی را در نظر بگیرید:
- انعطافپذیری برنامه ریزی کنکور
زندگی همیشه طبق برنامه پیش نمیرود. یک روز ممکن است بیماری، مهمانی یا اتفاق غیرمنتظرهای رخ دهد. برنامه ریزی شما باید جوری طراحی شود که بتوانید این روزها را جبران کرده و فشار اضافی به خودتان وارد نکنید.
- 2. ارزیابی هفتگی
هر هفته، تنها نیم ساعت وقت بگذارید و برنامه خود را مرور کنید: کدام بخشها را خوب خواندهاید و به تسلط کامل رسیدید؟ کجا کم آوردید و نتوانستید به سوالات آن درس پاسخ دهید؟ این بررسی باعث میشود نقاط ضعف و قوت برنامه مشخص شود و دفعه بعد بتوانید برنامه بهتری بسازید.
- 3. دوری از کمالگرایی
گاهی ممکن است نتوانید با تمرکز درس بخوانید و تمام برنامههای آن روز را اجرا کنید، در این شرایط کمالگرایی و تفکراتی مثل ( چون امروز به تمام برنامه هام نرسیدم پس از شنبه هفته بعدی شروع کنم) را از خود دور کنید.
لطفا برنامه ریزی خود را فدای یک روز که نتوانستید درس بخوانید نکنید و روز بعد با تمرکز برنامه خود را ادامه دهید مهم این است که ثبات و استمرار در بلندمدت حفظ شود!
بخش چهارم: جمعبندی و نمونه برنامه روزانه کنکوری
تا اینجا یاد گرفتید که قبل از طراحی برنامه ریزی، آن را با توجه به موقعیت خود بر اساس زمان و توانایی بچینید، پارتهای مطالعه را بهینه تقسیم کنید، تست زده و تحلیل کنید، مرور روزانه داشته باشید و برنامه را انعطافپذیر نگه دارید. بدون شک تمام این مواردی که گفتیم به کارتان میآید و در ساخت برنامه ریزی کنکور به شما عزیزان کمک میکند.
حالا وقت آن است که یک نمونه برنامه روزانه کاربردی و قابل اجرا را ببینید. توجه داشته باشید که این جدول صرفاً یک الگو است و باید آن را با شرایط خودتان تطبیق دهید:
| زمان | فعالیت | مدت زمان | درس (مثال) |
| ۷:۰۰ – ۷:۳۰ | بیدار شدن و شروع روز | ۳۰ دقیقه | – |
| ۷:۳۰ – ۹:۰۰ | پارت اول مطالعه | ۹۰ دقیقه | ریاضی (مبحث جدید) |
| ۹:۰۰ – ۹:۱۵ | استراحت کوتاه | ۱۵ دقیقه | – |
| ۹:۱۵ – ۱۰:۴۵ | پارت دوم مطالعه | ۹۰ دقیقه | زیستشناسی |
| ۱۰:۴۵ – ۱۱:۰۰ | استراحت کوتاه | ۱۵ دقیقه | – |
| ۱۱:۰۰ – ۱۲:۳۰ | پارت سوم مطالعه | ۹۰ دقیقه | فیزیک (حل مسئله) |
| ۱۲:۳۰ – ۱۴:۰۰ | ناهار و استراحت طولانی | ۹۰ دقیقه | – |
| ۱۴:۰۰ – ۱۵:۳۰ | پارت چهارم (تستزنی تثبیتی) | ۹۰ دقیقه | شیمی (تست مبحثی) |
| ۱۵:۳۰ – ۱۵:۴۵ | استراحت کوتاه | ۱۵ دقیقه | – |
| ۱۵:۴۵ – ۱۷:۳۰ | پارت پنجم (ورزش و زمان آزاد) | 105 دقیقه | – |
| ۱۷:۳۰ – ۱۹:۰۰ | پارت ششم مطالعه | ۹۰ دقیقه | ادبیات یا زبان (دروس عمومی) |
| ۱۹:۰۰ – ۱۹:۳۰ | مرور درسهای روزانه | ۳۰ دقیقه | – |
| ۱۹:۳۰ – … | شام، خانواده و خواب | ۷ تا ۸ ساعت | – |
کلام آخر
سعی کردیم در این مطلب از آکادمی علمی پرشان، تمام آنچه یک داوطلب کنکور برای شروع یک برنامهریزی هدفمند، قابل اجرا و نتیجهبخش نیاز دارد؛ در اختیار شما بگذاریم. هدف ما این است که مسیر پیچیدهی کنکور را برایتان روشنتر، قابل مدیریتتر و کماسترستر کنیم. حالا نوبت شماست که اهمال کاری را رها کرده و با توجه به تمامی مواردی که در این مطلب گفتیم برای خودتان برنامه ریزی شخصی سازی شده بسازید و جزو رتبههای برتر کنکور شوید.
اما اگر میخواهید اجرای این برنامه را به سطح حرفهای برسانید و مطمئن شوید که در هر درس (از مفاهیم ریاضی و فیزیک تا حفظیات جامعهشناسی) با آموزش توسط اساتید مجرب به تسلط کامل میرسید، زمان ثبتنام در دورههای آموزشی آکادمی علمی پرشان است. برای کسب نتایج درخشان در کنکور، همین حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید و در دورههای آموزشی پرشان ثبتنام کنید!