همانطور که احتمالا واقف هستید، با توجه به تاثیر قطعی سوابق تحصیلی، امتحانات نهایی نقش تعیین کنندهای در کنکور و رتبه شما دارند و باید برای تمام دروسی که به صورت نهایی برگزار میشوند زمان کافی اختصاص دهید، زیرا حتی یک نمره هم میتواند رتبه شما را به طور قابل توجهی بالا و پایین کند. دو درس تاریخ و جغرافیا در رشته علوم انسانی، از جمله دروسی هستند که به اشتباه در ذهن بسیاری از دانشآموزان صرفاً حفظکردنی تصور میشوند. این تفکر نادرست باعث میشود که مطالعه این دروس به دقایق پایانی موکول شده و در نهایت، نتایجی ضعیف و پایینتر از حد انتظار به دست آید.
در این راستا اگر میخواهید بدانید روش مطالعه تاریخ و جغرافیا چگونه است و چطور میتوانید به بالاترین نمره در این دروس دست پیدا کنید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
شناخت درست درس و منابع؛ اولین گام برای کسب نمره ۲۰ در امتحان نهایی
بسیاری از شما عزیزان بدون درک مفهوم اصلی این دو درس، شروع به مطالعه میکنید و نتیجهای جز خستگی ذهنی و اتلاف وقت نصیبتان نمیشود. با یک برنامهریزی هوشمندانه و شناخت دقیق منابع، میتوانید زمان و انرژیتان را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنید.
تفاوت مطالعه برای خواندن تاریخ و جغرافیا
در وهله اول باید تفاوت این دو درس (تاریخ و جغرافیا) را بدانید تا بتوانید به نحو احسن هر یک را مطالعه کنید.
تاریخ؛ تحلیلی در قالب حفظ: بله، تاریخ جنبه حفظی دارد (مانند اسامی، تاریخها و شخصیتها)، اما کلید موفقیت شما در امتحان نهایی فهم روابط علت و معلول وقایع است. باید بتوانید داستان را تحلیل کنید، نه اینکه فقط واژگان را به خاطر بسپارید.
جغرافیا؛ تصویری و مفهومی: جغرافیا برخلاف تاریخ، بیشتر مفهومی و دیداری است. تسلط بر نقشهها، نمودارها، تصاویر و توانایی برقراری ارتباط بین پدیدهها (مثل ارتباط اقلیم با اقتصاد یک منطقه) نقش حیاتی در نمره نهایی شما دارد.
کتاب درسی را منبع اصلی امتحانی خود قرار دهید
اولین و اصلی ترین منبع شما برای امتحان نهایی کتاب است، باید واو به واو کتاب را چندین دور بخوانید و مرور کنید تا به تسلط کامل برسید. در وهله دوم به سراغ نمونه سوالهای سال قبل بروید و حداقل 5 دوره سوالات نهایی سال اخیر را بخوانید تا با سبک سوالات طراحان آشنا شوید.
مباحث را اولویت بندی کنید
حقیقت این است که همه مباحث به یک اندازه در امتحانات نهایی تکرار نمیشوند. با تحلیل سوالات سالهای قبل، باید مباحث پرتکرار، مهم و سنگین را شناسایی کنید. اولویتبندی صحیح یعنی:
- وقت گذاشتن بیشتر برای بخشهایی که بیشترین بارم را به خود اختصاص میدهند
- جلوگیری از اتلاف وقت روی جزئیات کماهمیت در شبهای نزدیک به امتحان.
با این رویکرد هدفمند، انرژی شما صرف بخشهایی میشود که بیشترین تأثیر را بر روی کسب نمره عالی در کارنامه شما دارند.
بیشتر بخوانید: تکنیکها و روش مطالعه دروس تخصصی برای امتحانات نهایی
روش مطالعه تاریخ برای امتحان نهایی؛ گام به گام برای تسلط و کسب نمره ۲۰
دوستان عزیز دوازدهمی، برای اینکه بتوانید این درس را عمیقاً درک کنید و در امتحان نهایی، پاسخهای تشریحی و کامل بنویسید که نمره ۲۰ را برایتان به ارمغان بیاورد، باید به صورت هدفمند و مرحله به مرحله پیش بروید.
گام اول: یک دور سریع فصل ها را بخوانید
قبل از اینکه قلم به دست بگیرید یا زیر متنی خط بکشید، یک بار فصل را به صورت سریع مرور کنید. این مرور اولیه، شامل خواندن تیترهای اصلی، نگاه کردن به تصاویر و زیرنویسها است. هدف این است که مغز شما یک چیز کلی از فصل درک کند و بفهمد که این بخش از تاریخ از کجا شروع و به کجا ختم میشود.
گام دوم: برای هر وقایع به دنبال علت و معلول بگردید
در حین مطالعه هر رویداد تاریخی، خودتان را در جایگاه طراح سوال بگذارید و بپرسید: چرا این اتفاق افتاد؟ (علل) و پیامد و نتیجه این واقعه چه بود؟ (معلول).
پاسخ این دو سوال، بخش اصلی هر پاسخ تشریحی در امتحان نهایی است. آنها را در حاشیه کتاب یا دفتر خود به همراه نام شخصیتها و مکانها یادداشت کنید.
گام سوم: خلاصهسازی خلاقانه با داستانسازی
این بخش، فاز تثبیت مطالب است و باید خلاق باشید، یعنی چه؟ یعنی اینکه از قدرت ذهن خود استفاده کنید و برای یادآوری زنجیرهای از وقایع یا اسامی که به ترتیب رخ دادهاند، آنها را به یک داستان بامزه یا حتی بیمعنی ربط دهید.
زمانی که یک سری وقایع تاریخی را به یک داستان جذاب تبدیل میکنید، حافظه بلندمدت شما بهراحتی آن را میپذیرد و در زمان امتحان، به جای تلاش برای یادآوری، فقط داستان را در ذهن مرور میکنید و به سوال پاسخ میدهید.
گام چهارم: با روش های علمی تاریخ را بخوانید
همانطور که میدانید، تنها یک یا دوبار خواندن تاریخ برای تثبیت مطالب در ذهن کافی نیست. اگر شما هم از آن دسته دانش آموزانی هستید که در به یاد سپردن تاریخ و حفظ کردن آن مشکل دارید سه روش علمی و ثابت شدهای که در ادامه برایتان شرح میدهیم را یکبار امتحان کنید:
با صدای بلند تاریخ را بخوانید و توضیح دهید
یکی از بهترین روشها برای حفظ کردن مطالب طولانی و پیچیده تاریخ این است که همانند یک معلم، درس را به بقیه(دانش آموزان فرضی یا دوستان) با صدای بلند و به زبان خودتان توضیح دهید. این عمل باعث تقویت اتصال عصبی میشود، زیرا مغز را وادار به بازیابی فعالانه اطلاعات میکند.
هر بخشی که خواندید را بنویسید
دومین روشی که برای حفظ کردن دروس به شما عزیزان پیشنهاد میدهیم این است که اول یک الی دو مرتبه هر سوال تاریخ را بخوانید و پس از آن سعی کنید برای سومین دفعه، بدون نگاه کردن به کتاب پاسخ آن را در دفتر یادداشت کنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که جای هیچ اشتباهی باقی نماند و کاملا درست و از حفظ به سوال پاسخ دهید.
مرور با فاصله مشخص با فلش کارت
برای حفظ نامها، سالها و اصطلاحات کلیدی از فلش کارت استفاده کنید. این کارتها را نه در یک روز، بلکه در فاصله های زمانی مختلف (مثلاً ۲۴ ساعت بعد، سه روز بعد، یک هفته بعد) مرور کنید. این روش بر منحنی فراموشی غلبه کرده و اطلاعات را در حافظه بلندمدت حک میکند.
گام پنجم: آزمون و سنجش به سبک نهایی
آخرین و حیاتیترین گام، سنجش خودتان است. مطالعه بدون تمرین با سوالات نهایی سالهای گذشته ناقص است. حداقل ۵ دوره سوالات نهایی سالهای قبل را در شرایطی کاملاً شبیهسازی شده (با زمانبندی و بدون کمک گرفتن) حل کنید. پس از حل سوالات، پاسخهای خود را با کلید تصحیح مقایسه کنید تا بفهمید مصحح دقیقاً دنبال چه کلمات کلیدی است و چطور باید یک پاسخ جامع و نمرهآور بنویسید.
روش مطالعه جغرافیا برای امتحان نهایی
همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم، جغرافیا بیشتر یک درس تحلیلی، مفهومی و بصری است. تسلط بر جغرافیا یعنی توانایی ارتباط دادن پدیدههای مختلف (مثل تأثیر سکونتگاهها بر محیط یا مدیریت بحران). برای کسب نمره ۲۰ در این درس حیاتی، باید مطالعه خود را بر اساس این سرفصلهای مهم تنظیم کنید:
نقشه؛ ابزار اصلی مطالعه فصل سکونتگاهها و حمل و نقل جغرافیا
دروس فصل اول (سکونتگاهها) و فصل دوم (حمل و نقل) کاملاً به مکان، مسیرها و توزیع فضایی وابسته هستند. هیچ درسی را در جغرافیا بدون نقشه نخوانید. نقشه صرفاً یک تصویر تزیینی در کتاب نیست؛ بلکه منبع اصلی طرح سوالات تشریحی است. مکانها، مرزها، انواع سکونتگاهها، و شبکههای حمل و نقل (آبی، ریلی، جادهای) را روی نقشههای خام ترسیم کرده یا حداقل در ذهن خود تصویرسازی کنید.
در امتحان نهایی جغرافیا همچین سوالاتی میآید: چگونه موقعیت یک سکونتگاه بر فعالیت اقتصادی آن تأثیر میگذارد؟ پس شما باید بتوانید از روی نقشه، تأثیر کوه، دریا یا مسیرهای حمل و نقل را بر آن منطقه تحلیل کنید و در پاسخ تشریحی خود بیاورید.
مطالعهی تطبیقی: مقایسه عوامل در مدیریت
دو درس مهم در این کتاب به موضوع مدیریت میپردازند (مدیریت شهر و روستا، مدیریت حمل و نقل). برای تسلط بر این مباحث:
جدول مقایسه بسازید: عوامل موثر، چالشها و راهکارها را در جدولهای دو ستونی مقایسه کنید. به عنوان نمونه، چالشهای حمل و نقل ریلی را با چالشهای حمل و نقل آبی مقایسه کنید.
تشریح دلایل: در مباحث مدیریتی، شما باید بتوانید دلایل مشکلات و راهکارها را به صورت پاراگرافهای منسجم و تشریحی توضیح دهید. صرفاً نام بردن از چالشها در نمره نهایی کفایت نمیکند.
نمودارها و تصاویر؛ کلید فصل مخاطرات طبیعی
فصل سوم (مخاطرات طبیعی) مملو از تعاریف و دادههای مهم بوده و منبع غنی سوالات (توضیح دهید، مقایسه کنید و نتایج را شرح دهید) است. هر نمودار آماری، عکس یا جدول را با دقت بخوانید. باید مفاهیمی مانند چرخه مدیریت بحران (پیشگیری، آمادگی، مقابله، بازسازی) و انواع مخاطرات را کاملاً درک کنید. برای هر مخاطره (مانند زلزله یا سیل)، اقدامات قبل، حین و بعد از وقوع را به صورت تفکیک شده و تیتروار خلاصه کنید.
خلاصهنویسی ساختاریافته (طبقهبندی موضوعی)
بهترین روش خلاصه نویسی برای جغرافیا، استفاده از جداول و دستهبندیهای موضوعی است. برای مثال، مباحث مربوط به عوامل محیطی و انسانی یا مزایا و معایب هر شیوه حمل و نقل، یک جدول دو ستونی بکشید و این عوامل را طبقهبندی کنید. این ساختارها، حجم مطالب را در ذهن شما کوچک میکند و مرور آن را در ساعات آخر بسیار سریع و مؤثر میسازد.
گاهی اوقات برای ۲۰ گرفتن در امتحانات نهایی، تنها خواندن کتاب کافی نیست و نیاز به یک برنامه ریزی دقیق و منابع کاملاً هدفمند همراه با تدریس اساتید برتر دارید. اگر به دنبال جزوات تاریخ و جغرافیا، آزمون و دوره آموزشی برای کسب نمره عالی هستید، وقت را از دست ندهید. همین حالا برای دریافت بستههای آموزشی در آکادمی علمی پرشان با مشاوران ما تماس بگیرید…
نکات طلایی برای کسب نمره ۲۰ در امتحان نهایی تاریخ و جغرافیا
برای آخرین بخش مقاله تصمیم گرفتیم چک لیستی از کارهایی که باید برای کسب نمره 20 در امتحان نهایی انجام دهید و کارهایی که باید از آن اجتناب کنید را آماده کنیم.
کارهایی که باید برای کسب نمره 20 انجام دهید:
- همیشه پاسخها را به صورت جملات کامل و مفصل بنویسید (نه تککلمه)
- پاسخهای چند قسمتی را با شمارهگذاری یا بولتهای مرتب بنویسید
- حداقل ۵ دوره سوالات سالهای قبل را با زمانبندی دقیق حل کنید
- در پاسخهایتان، دقیقاً از اصطلاحات و کلمات تخصصی کتاب درسی استفاده کنید
- در تاریخ، همیشه دلایل و نتایج وقایع را مشخص کنید.
- پاسخنامه را تمیز و خوانا بنویسید تا مصحح به راحتی متن را بخواد
کارهایی که نباید برای کسب نمره 20 انجام دهید:
- از حفظ کردن بدون درک روابط و تحلیل علت و معلولی خودداری کنید
- صرفا خط کشیدن زیر متن کافی نیست؛ از روشهای فعال مانند بازگویی و روشهای علمی که در بخشهای قبل گفتیم استفاده کنید تا مطالب در ذهن شما تثبیت شوند
- جزوات یا کتابهای کمک درسی نباید جایگزین متن اصلی کتاب درسی شوند
- در روزهای نزدیک به امتحان، منبع اصلی مطالعه و خلاصههای خود را تغییر ندهید
- بدون زمانبندی تمرین نکنید و سر جلسه امتحان روی یک سوال بیش از اندازه زمان نگذارید
- از نوشتن مطالب اضافی و نامربوط برای پر کردن پاسخنامه پرهیز کنید
جمع بندی
هدف از نگارش این مطلب، راهنمایی شما عزیزان برای گذر از مهمترین مرحله تحصیلی پایه دوازدهم یعنی امتحان نهایی تاریخ و جغرافیا بود. سعی کردیم در ابتدا با ذکر نکات اولیه، شما را با محتوای اصلی این دو درس آشنا کنیم و نشان دهیم که تاریخ صرفاً حفظکردنی نیست و جغرافیا نیز تنها به تصاویر کتاب خلاصه نمیشود. سپس با ارائه روشهای کاربردی و مرحلهبهمرحله، تلاش کردیم مسیر درستی برای مطالعه، خلاصهنویسی، تحلیل مطالب و تسلط بر نکات مهم امتحانی در اختیارتان قرار دهیم.
آکادمی علمی پرشان همیشه کنار شماست تا با ارائه جزوات و دورههای آموزشی، مسیر مطالعهتان را روشنتر کند و شما را یک قدم به هدف بزرگتان، یعنی کسب نمره عالی و رتبه برتر در کنکور، نزدیکتر سازد. برای کسب موفقیت در این مسیر، قدم اول را بردارید و فرم درخواست مشاوره پرشان را پر کنید.