سال دوازدهم برای دانشآموزان رشته ریاضی، دورهای پرچالش و سرنوشتساز است. امتحانات نهایی این پایه نقش مستقیمی در تعیین معدل کتبی و تأثیر قطعی در نتیجه کنکور سراسری دارند؛ به همین دلیل کوچکترین بیبرنامگی و بی نظمی میتواند مسیر آینده تحصیلی را تحتتأثیر قرار دهد. بسیاری از دانشآموزان در ماههای منتهی به امتحانات، با حجم زیاد مباحث و فشار زمانی مواجه میشوند و نداشتن شناخت کافی از بارمبندی هر درس باعث میشود تمرکز و زمان خود را بهدرستی تقسیم نکنند.
اطلاع دقیق از سهم هر فصل و نوع سوالات، یک دید روشن و هدفمند ایجاد میکند و زمینه را برای مطالعه هوشمندانهتر فراهم میسازد. در ادامه، بارمبندی رسمی دروس اختصاصی رشته ریاضی در امتحانات نهایی ۱۴۰۵را بهطور کامل بررسی میکنیم.
مزیتهای شناخت دقیق بارمبندی امتحانات نهایی دروس تخصصی رشته ریاضی
بیایید در آغاز مقاله و پیش از بررسی بارمبندی دروس تخصصی، به اهمیت آگاهی از ساختار و وزن مباحث در امتحانات نهایی بپردازیم. زمانی که دانشآموز بداند هر مبحث چه سهمی از نمره نهایی دارد، میتواند زمان و انرژی خود را به شکل هوشمندانهتری تقسیم کند و تمرکز اصلی را روی بخشهایی قرار دهد که بیشترین تأثیر را در نتیجه نهایی دارند. این رویکرد، مطالعه را از حالت پراکنده خارج میکند و آن را به یک مسیر منظم، حسابشده و پربازده تبدیل میسازد.
از سوی دیگر، آشنایی با بارمبندی نقش تعیینکنندهای در دوران مرور و جمعبندی دارد. دانشآموز میتواند نقاط ضعف خود را بهتر شناسایی کند، تمرینهای هدفمندتری انجام دهد و مباحث را بر اساس اهمیت واقعی آنها اولویتبندی کند.
بیشتر بخوانید: تکنیکها و روش مطالعه دروس تخصصی برای امتحانات نهایی
بارم بندی هندسه (۳)
درس هندسه ۳ یکی از دروس مهم و تأثیرگذار رشته ریاضی محسوب میشود که علاوه بر نقش مستقیم در امتحانات نهایی، پایهگذار تسلط بر مباحث تحلیلی در کنکور سراسری نیز هست. این درس بهطور ویژه مهارتهای تجسم فضایی، منطق ریاضی و توانایی تحلیل و حل مسئله را تقویت میکند.
بارمبندی این درس به شکلی طراحی شده که هم مباحث محاسباتی و هم مفاهیم هندسی مورد سنجش قرار میگیرد؛ بنابراین، شناخت دقیق ساختار آن برای موفقیت در امتحانات خرداد و تسلط بر مباحث الزامی است.
جدول بارم بندی و استراتژی مطالعه هندسه (۳)
| فصل | عنوان فصل | نمره (از ۲۰) | سهم از کل | زمان تقریبی مطالعه (ساعت) | درجه سختی | استراتژی مطالعه | تمرکز اصلی |
| ۱ | ماتریس و کاربردها | ۶ | ۳۰٪ | ۱۲ تا ۱۵ | متوسط رو به سخت | تمرین عملیات ماتریسی، حفظ خواص و حل دستگاه معادلات با وارون ماتریس مرتبه ۲ و دترمینان ساروس (مرتبه ۳). | محاسبه دترمینان (ساروس)، وارون ماتریس مرتبه ۲ و حل دستگاه دو معادلهای. |
| ۲ | آشنایی با مقاطع مخروطی | ۸ | ۴۰٪ | ۱۸ تا ۲۲ | سخت | تسلط کامل بر تعاریف هندسی (مکان هندسی)، حفظ و استخراج روابط استاندارد دایره، بیضی و سهمی و حل مسائل مربوط به ویژگیها. | دایره (معادله استاندارد و وضعیت نسبی خط و دایره)، بیضی (تعریف، روابط فیثاغورسی و خروج از مرکز) و سهمی (رسم و ویژگیهای کانون و هادی). |
| ۳ | بردارها | ۶ | ۳۰٪ | ۱۵ تا ۲۰ | متوسط | تمرکز بر درک مفاهیم برداری در فضای سهبعدی، خواص ضرب داخلی و خارجی و کاربرد آنها در مسائل مساحت و حجم. | عملیات برداری در ℝ³، ضرب داخلی (زاویه و تصویر قائم)، ضرب خارجی (بردار عمود و محاسبه مساحت و حجم). |
بارمبندی به وضوح نشان میدهد که فصل دوم (مقاطع مخروطی) با اختصاص بالاترین سهم نمره (۸ نمره)، محوریترین فصل این درس است و به توجه ویژهای نیاز دارد.
بارم بندی حسابان (۲)
درس حسابان (۲)، مهمترین و سنگینترین درس اختصاصی در پایه دوازدهم ریاضی فیزیک است که مفاهیم بنیادی ریاضیات عالی شامل تابع، مثلثات، حد و مشتق را به صورت پیشرفته پوشش میدهد. ساختار کتاب درسی شامل پنج فصل است که هر یک به نوبه خود از اهمیت ویژهای برخوردارند.
جدول بارم بندی و استراتژی مطالعه درس حسابان (۲)
| فصل | عنوان فصل | نمره (از ۲۰) | سهم از کل | زمان تقریبی مطالعه (ساعت) | درجه سختی | استراتژی مطالعه | تمرکز اصلی |
| ۱ | تابع | ۳ | ۱۵٪ | ۱۰ تا ۱۳ | متوسط | مرور کامل تبدیل نمودارها، یکنوایی توابع، و مباحث تقسیم چندجملهایها و وارونپذیری. | تبدیل نمودارها، یکنوایی، وارون تابع درجه ۳ و تقسیم چندجملهایها. |
| ۲ | مثلثات | ۳ | ۱۵٪ | ۱۲ تا ۱۵ | متوسط | تسلط بر مفهوم تناوب و دوره تناوب توابع سینوس و کسینوس و حل انواع معادلات مثلثاتی. | دوره تناوب، ماکزیمم و مینیمم و حل معادلات مثلثاتی (کلی و در بازه). |
| ۳ | حد و پیوستگی | ۳ | ۱۵٪ | ۱۰ تا ۱۳ | متوسط رو به سخت | تمرین بر روی حدهای نامتناهی و حد در بینهایت، و تشخیص مجانبهای قائم و افقی. | مجانب قائم، مجانب افقی و حد توابع در بینهایت (چندجملهای و کسری). |
| ۴ | مشتق | ۵.۵ | ۲۷.۵٪ | ۱۸ تا ۲۲ | سخت | تمرکز جدی بر تعریف مشتق، بررسی مشتقپذیری، محاسبه مشتق توابع مرکب (به ویژه مثلثاتی) و تسلط بر رابطه پیوستگی و مشتقپذیری. | تعریف مشتق در یک نقطه، مشتقپذیری و پیوستگی، نقاط مشتقناپذیر و مشتق توابع مرکب. |
| ۵ | کاربردهای مشتق | ۵.۵ | ۲۷.۵٪ | ۲۰ تا ۲۵ | سخت | حل مسائل بهینهسازی، تعیین فواصل صعودی و نزولی و رسم نمودار با استفاده از جدول رفتار توابع (مشتق اول و دوم). | مسائل بهینهسازی، اکسترممهای نسبی و مطلق، تعیین تقعر و نقطه عطف و رسم نمودار تابع. |
تمرکز اصلی در طراحی سؤالات حسابان (۲) بر سنجش مهارتهای محاسباتی، درک عمیق مفاهیم تحلیلی و توانایی حل مسئله است. توزیع بارم این درس نشان میدهد که فصول مربوط به مشتق و کاربردهای آن، بیشترین وزن نمرهای را به خود اختصاص دادهاند و لازم است به صورت ویژه مورد مطالعه قرار گیرند.
بارم بندی فیزیک (۳)
فیزیک ۳ یکی از دروس تخصصی و تأثیرگذار رشته ریاضی است که ضریب قابل توجهی در امتحانات نهایی دارد. این ضریب نشاندهنده اهمیت این درس در معدل کل و تأثیر آن در مسیر تحصیلی دانشآموز است.
جدول بارم بندی و استراتژی مطالعه فیزیک (۳)
| فصل | عنوان فصل | نمره (از ۲۰) | سهم از کل | زمان تقریبی مطالعه (ساعت) | درجه سختی | استراتژی مطالعه | تمرکز اصلی |
| ۱ | حرکت بر خط راست | ۳.۷۵ | ۱۸.۷۵٪ | ۱۳ تا ۱۶ | متوسط | تسلط بر روابط حرکت با شتاب ثابت و تبدیل کامل نمودارهای سهگانه (x–t، v–t، a–t). حل مسائل سقوط آزاد. | نمودارهای حرکت، روابط شتاب ثابت و سقوط آزاد. |
| ۲ | دینامیک و حرکت دایرهای | ۴ | ۲۰٪ | ۱۵ تا ۱۸ | سخت | رسم نمودار نیروها، اعمال قوانین نیوتون (بهویژه قانون دوم)، تحلیل اصطکاک و حل مسائل مربوط به نیروی مرکزگرا (گرانش و ماهواره). | قانون دوم نیوتون (با اصطکاک)، تغییر تکانه (F–t) و حرکت دایرهای یکنواخت (نیروی مرکزگرا). |
| ۳ | نوسان و موج | ۳.۷۵ | ۱۸.۷۵٪ | ۱۴ تا ۱۷ | متوسط رو به سخت | تمرکز بر معادله مکان x(t)، روابط انرژی در نوسان هماهنگ ساده (فنر و آونگ) و مشخصههای امواج (تندی، طول موج). | نوسان هماهنگ ساده (انرژی و مکان) و مشخصههای امواج مکانیکی و الکترومغناطیسی. |
| ۴ | برهمکنشهای موج | ۳.۲۵ | ۱۶.۲۵٪ | ۱۱ تا ۱۴ | متوسط | تسلط بر قوانین بازتاب، شکست (قانون اسنل) و پدیدههای پراش و تداخل. محاسبه بسامدهای تشدید در تارها و لولههای صوتی. | قانون اسنل (شکست)، تداخل و پراش و بسامدهای تشدیدی (تار و لوله). |
| ۵ | آشنایی با فیزیک اتمی | ۲.۷۵ | ۱۳.۷۵٪ | ۸ تا ۱۱ | متوسط | حل مسائل فوتوالکتریک، محاسبه طول موج طیفهای اتم هیدروژن (رابطه ریدبرگ) و درک مدل اتمی بور (ترازهای انرژی، جذب و گسیل). | اثر فوتوالکتریک و مدل اتمی بور (محاسبه انرژی، طول موج فوتون). |
| ۶ | آشنایی با فیزیک هستهای | ۲.۵ | ۱۲.۵٪ | ۷ تا ۱۰ | متوسط | درک پایداری هسته و واپاشیها (آلفا، بتا، گاما)، محاسبه نیمهعمر و آشنایی با فرآیندهای شکافت و گداخت. | نیمهعمر، پایداری هسته و واپاشیهای هستهای. |
| جمع | ۲۰ | ۱۰۰٪ | — | — | — |
مطالعه کنید: روش مطالعه فیزیک امتحان نهایی
بارم بندی شیمی (۳)
شیمی(3) در میان دروس تخصصی رشته ریاضی، سطح متوسط رو به سخت دارد، اما با تمرکز روی مباحث مهم و تمرین هدفمند، میتوانید نمره خوبی در امتحانات نهایی کسب کنید.
جدول بارم بندی و استراتژی مطالعه شیمی (3)
| فصل | عنوان فصل | نمره (از ۲۰) | سهم از کل | زمان تقریبی مطالعه (ساعت) | درجه سختی | استراتژی مطالعه | تمرکز اصلی |
| ۱ | مولکولها در خدمت تندرستی (اسید و باز) | ۶.۵ | ۳۲.۵٪ | ۱۵ تا ۲۰ | سخت | تمرین محاسبات pH، غلظت یونهای هیدرونیوم و هیدروکسید و روابط مربوط به Kₐ و درجه یونش. درک نقش پاککنندهها. | محاسبات pH و Kₐ، درجه یونش و ساختار پاککنندهها. |
| ۲ | آسایش و رفاه در سایه الکتروشیمی | ۵ | ۲۵٪ | ۱۳ تا ۱۷ | متوسط رو به سخت | تسلط بر نیمواکنشهای اکسایش و کاهش، موازنه واکنشها و درک ساختار و عملکرد سلولهای گالوانی و الکتролیتی (از جمله آبکاری). | موازنه واکنشهای اکسایش-کاهش، سلولهای الکتروشیمیایی و محافظت در برابر خوردگی. |
| ۳ | شیمی جلوهای از هنر، زیبایی و ماندگاری | ۴ | ۲۰٪ | ۱۰ تا ۱۳ | متوسط | مقایسه خواص مواد مولکولی و یونی (استحکام شبکه بلور)، درک مفهوم چگالی بار و نقشه پتانسیل الکترواستاتیکی. | نقشه پتانسیل، استحکام شبکه بلور (انرژی فروپاشی) و خواص فلزات. |
| ۴ | شیمی راهی به سوی آینده روشنتر | ۴.۵ | ۲۲.۵٪ | ۱۲ تا ۱۵ | متوسط رو به سخت | تسلط بر مفهوم Eₐ (انرژی فعالسازی) و سرعت واکنش و کاربرد کامل اصل لوشاتلیه در تعادلهای شیمیایی. | انرژی فعالسازی و سرعت واکنش، اصل لوشاتلیه و محاسبه K (ثابت تعادل). |
مطالعه کنید: روش مطالعه شیمی امتحان نهایی
بارم بندی ریاضیات گسسته
ساختار ریاضیات گسسته به سه فصل تقسیم شده است: نظریه اعداد (شامل استدلالها و همنهشتی)، گراف و مدلسازی (ابزاری برای مدلسازی مسائل پیچیده) و ترکیبیات (شامل روشهای شمارش پیشرفته و مربعهای لاتین)
جدول بارم بندی و استراتژی ریاضیات گسسته
| فصل | عنوان فصل | نمره (از ۲۰) | سهم از کل | زمان تقریبی مطالعه (ساعت) | درجه سختی | استراتژی مطالعه | تمرکز اصلی |
| ۱ | نظریه اعداد (شامل استدلال) | ۷ | ۳۵٪ | ۱۵ تا ۲۰ | متوسط رو به سخت | تمرین روشهای مختلف اثبات (مستقیم، برهان خلف، مثال نقض) و تسلط بر همنهشتی و کاربرد آن در تقویمنگاری و باقیماندهیابی. حل معادلات همنهشتی و سیاله خطی. | روشهای اثبات، حل معادلات همنهشتی و کاربردهای همنهشتی (تقویم) |
| ۲ | گراف و مدلسازی | ۶ | ۳۰٪ | ۱۳ تا ۱۷ | متوسط | یادگیری تعاریف پایه (مرتبه، اندازه، درجه، مکمل)، ویژگیهای گرافهای خاص ($K_n$) و تمرکز بر مدلسازی با احاطهگری و حل مسائل مربوط به عدد احاطهگری. | مفاهیم پایه گراف، عدد احاطهگری و اثبات ویژگیهای گراف (مجموع درجات، تعداد رئوس فرد) |
| ۳ | ترکیبیات | ۷ | ۳۵٪ | ۱۵ تا ۲۰ | سخت | تمرین حل مسائل معادله سیاله با روش جایگشت با تکرار، تسلط بر توابع پوشا/یک به یک و درک عمیق اصل شمول و عدم شمول و اصل لانه کبوتری. | حل معادله سیاله (تعداد جواب)، اصل شمول و عدم شمول و توابع پوشا/یک به یک و مربعهای لاتین |
| جمع | ۲۰ | ۱۰۰٪ |
توجه داشته باشید که اهمیت این درس در کنکور و رشتههای مهندسی کامپیوتر، برق و صنایع بسیار بالاست! پس بر روی مطالعه تمام فصول آن زمان بگذارید و درسی را کنار نگذارید.
مطالعه کنید: روش مطالعه ریاضی امتحان نهایی
جمع بندی
شناخت بارمبندی دروس اختصاصی دوازدهم ریاضی، فقط اطلاع از چند عدد و جدول نیست؛ بلکه یک ابزار راهبردی برای برنامهریزی دقیق و پیشرفت هدفمند در دوران حساس امتحانات نهایی است. وقتی بدانید هر فصل چه جایگاهی در نمره نهایی دارد، میتوانید بهجای مطالعه پراکنده و بیبرنامه، تمرکز خود را روی بخشهای کلیدی بگذارید.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید و کاربردی بوده باشد و بتوانید با استفاده از آن، برنامهریزی دقیقتر و مؤثرتری برای دوران امتحانات نهایی داشته باشید.هم چنین شما دانش آموزان گرامی می توانید برای راهنمایی های بیشتر با آکادمی علمی پرشان تماس حاصل نمایید.